Νυγμοί ή τσιμπήματα των εντόμων μπορεί να συμβούν σε παιδιά και ενήλικες στην εαρινή ή καλοκαιρινή περίοδο του έτους
–Ποια είναι τα είδη των υμενοπτέρων;
Αλλεργία σε υμενόπτερα (μέλισσα – σφήκα)
α) Μέλισσα (Apis melifera) Honey bee.
- Το χρώμα της είναι πορτοκαλί-καφέ.
- Διαθέτει τρίχωμα σε κάποια σημεία, για τη συγκομιδή της γύρης.
- Έχει συμπαγή κορμό με χοντρή μέση.
- Δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα επιθετική συμπεριφορά.
- Το κεντρί της μέλισσας διαθέτει πολλαπλές προσεκβολές και αγκυροβολεί στο σημείο του νυγμού.
- Κατά την αποχώρηση της μέλισσας, το κεντρί αποκολλάται απ’ αυτήν και παραμένει στο δέρμα.
β) Αγριομέλισσα (Bombus terrestris) Bumble bee.
- Μεγάλη σε μέγεθος και τριχωτή, με κίτρινες λωρίδες.
- Προκαλεί έντονο χαρακτηριστικό θόρυβο όταν πετάει.
- Δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα επιθετική συμπεριφορά, αν δεν νιώσει να απειλείται.
- Το κεντρί της είναι λείο και δε το εγκαταλείπει μετά το νυγμό.
γ) Κοινή σφήκα (Vespula) Yellowjacket.
- Εμφανίζει χαρακτηριστικές κιτρινόμαυρες ρίγες στην κοιλιά.
- Δεν έχει καθόλου τρίχωμα.
- Χαρακτηριστικό είναι το λεπτό σημείο διαχωρισμού του θώρακα με την κοιλιά.
- Είναι ιδιαίτερα επιθετικές.
- Το κεντρί τους είναι λείο και δεν το εγκαταλείπει μετά το νυγμό.
- Έχει τη δυνατότητα πολλαπλών νυγμών ακόμη και με μία επαφή.
- Παρουσιάζουν την ικανότητα να χτίζει φωλιές παντού, ακόμη και κάτω από το έδαφος.
- Οι μυρωδιές των τροφών και τα γλυκά την προσελκύουν.
δ) Σκούρκος, σερσένι (Vespa Crabro) European hornet.
- Έχει κίτρινο-καφέ χρώμα στο σώμα με μαύρες ρίγες.
- Το σώμα του είναι μεγάλο, λείο και χωρίς τρίχες.
- Χαρακτηριστικό λεπτό σημείο σύνδεσης του θώρακα με το υπόλοιπο σώμα.
- Έχει την ικανότητα να χτίζει μεγάλες φωλιές.
- Είναι πολύ επιθετικός.
ε)Ευρωπαϊκή – χάρτινη σφήκα (polistes) Paper Wasp.
- Έχει μαύρο χρώμα στο σώμα με κίτρινες ρίγες.
- Έχει μακρύ κορμό και εμφανές χαρακτηριστικό το στενό σημείο σύνδεσης του θώρακα με το υπόλοιπο σώμα.
- Κατασκευάζει φωλιές σε σχήμα κερήθρας που μοιάζουν με χάρτινες φωλιές.
- Είναι επιθετική όταν νιώθει απειλή.
–Ποια είναι η ταξινόμηση της σοβαρότητας των αλλεργικών αντιδράσεων που μπορεί να προκύψουν;
α) Ήπιες αντιδράσεις:
Φυσιολογική τοπική αντίδραση: περιλαμβάνει πόνο, ερυθρότητα και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο νυγμού. Συνήθως υποχωρεί εντός 24 ωρών.
β) Μέτριες αντιδράσεις: Μεγάλη τοπική αντίδραση (Large Local Reaction).
- Χαρακτηρίζεται από πόνο, κνησμό, ερυθρότητα, και μεγάλης έκτασης οίδημα (μεγαλύτερο από 5-10 cm).
- Συνήθως διαρκεί περισσότερο από 24 ώρες.
- Ανάλογα με το σημείο νυγμού ενδέχεται να επεκτείνεται και ως τις αρθρώσεις.
- Διαρκεί συνήθως 24-36 ώρες.
- Ενδέχεται σε επόμενο νυγμό να υπάρξει σοβαρότερη αντίδραση.
γ) Πολύ σοβαρές αντιδράσεις- απειλητικές για τη ζωή: Συστηματική αναφυλακτική αντίδραση – αναφυλακτικό σοκ.
Για το χαρακτηρισμό μίας αντίδρασης ως συστηματικής αναφυλαξίας, θα πρέπει να συμμετέχουν εκδηλώσεις από 2 ή και περισσότερα συστήματα του οργανισμού:
- του δερματικού συστήματος εμφανίζονται με κνιδωτικά εξανθήματα (πετάλες, καντήλες ή νησίδια).
- του αναπνευστικού συστήματος με βήχα, βράγχος φωνής, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος.
- του γαστρεντερικού συστήματος με ναυτία, εμετοί, κοιλιακές κράμπες, διάρροιες.
- του κυκλοφορικού συστήματος με ζάλη, υπόταση, απώλεια συνείδησης, λιποθυμία, σοκ.
– Πώς επιτυγχάνεται η κατάλληλη διάγνωση;
Η σωστή διάγνωση, θα επιφέρει και το επιθυμητό αποτέλεσμα μέσω:
- έγκυρου αλλεργικού ιστορικού από τον ειδικό αλλεργιολόγο.
- ειδικών διαμορφωμένων ερωτηματολογίων (προς αποφυγή λαθών και παράλειψης σημαντικής πληροφορίας).
- διενέργειας των ειδικών δερματικών δοκιμασιών (SPT’s και I.D. tests), για τη διερεύνηση των υπεύθυνων αλλεργιογόνων.
- ειδικών εξετάσεων της Μοριακής Αλλεργιολογίας, για τον ακριβή εντοπισμό των πρωτεϊνικών επιτόπων των υπεύθυνων αλλεργιογόνων.
– Υπάρχει θεραπεία για την αποφυγή μελλοντικών επεισοδίων;
- Η θεραπεία ξεκινάει με την ενημέρωση και την εκπαίδευση του ασθενούς για τη χρήση της αδρεναλίνης.
- Οι ευαισθητοποιημένοι στο δηλητήριο των εντόμων ασθενείς, είναι απαραίτητο να έχουν πάντα μαζί τους το ειδικό στυλό (ένεση) αδρεναλίνης.
- Η θεραπεία απευαισθητοποίησης από το δηλητήριο των εντόμων με την ειδική υποδόρια ανοσοθεραπεία (S.C.I.T.), έχει απόλυτη ένδειξη σε ασθενείς που έχουν παρουσιάσει συστηματική αντίδραση αναφυλαξίας.
Πώς γίνεται η απευαισθητοποίηση από το δηλητήριο των υμενοπτέρων με ειδική ανοσοθεραπεία;
- Με τοπική εφαρμογή των εμβολίων στην περιοχή του βραχίονα, μία φορά κάθε μήνα.
(Πρόκειται για ανώδυνη διαδικασία, με βελόνα μεγέθους αντίστοιχης αυτής που χρησιμοποιείται για τη χορήγηση ινσουλίνης).
–Πόσο διαρκεί η θεραπεία απευαισθητοποίησης από το δηλητήριο των υμενοπτέρων;
- Η θεραπεία διαρκεί 5 έτη κατά μέσο όρο.
- Κατά την πορεία της θεραπείας διενεργούνται ειδικοί έλεγχοι:
– τεστ πρόκλησης νυγμού (sting challenge).
– εργαστηριακός έλεγχος για τον προσδιορισμό του τίτλου των ειδικών αντισωμάτων.
– Πόσο αποτελεσματική είναι η θεραπεία απευαισθητοποίησης από το δηλητήριο των υμενοπτέρων;
- Η επιτυχία της ειδικής ανοσοθεραπείας ανέρχεται για τη μέλισσα σε ποσοστό 80-85%, ενώ για τις σφήκες το ποσοστό είναι 90%.